به گزارش گلستان ما به نقل از قابوس نامه، ریشه لاتین کلمه (Opposite) به معنای ضد از کلمه اپوزیسیون می‌باشد. مخالفان دولتی یا اپوزیسیون در اصطلاح سیاست به مجموعه افراد و نهادهای مخالف اصل نظام سیاسی گفته می‌شود که در صدد بر اندازی نظام حاکم می‌باشند. این به ضرورت معنی مخالفت با اصل نظام حکومت نیست، بلکه ممکن است به مخالفت با آن بخش که دولت را در دست دارد تنزل کند.

آیا هنرمند انقلابی، یک چهره ی اپوزیسیونی دارد؟!

هنرانقلابی (که تجلی مجاهدانه ی هنر قدسی است) رسالتی دارد که ریشه اش را باید در تعهدات هنرمند انقلابی جستجو کنیم.

این تعهدات برمحور آرمان های هنرمند انقلابی تعریف می شود. هنرمند انقلابی مجاهد است و نمی تواند ساکن و راکد و خاموش بنشیند تا آرمانش را خدشه دار کرده یا استحاله نمایند ! اما این به معنای اپوزیسیون شدن نیست، زیرا بر خلاف نظر برخی که تقسیم هنرمند به ارزشی و غیر ارزشی را نادرست می دانند- هنرمند انقلابی، ارزش مدار است و همین ارزش گرایی او سبب می شود که درعرصۀ فرهنگ و هنر، هرج و مرج طلب نباشد!

امایک هنرمند انقلابی، چگونه تبدیل به یک شخصیت اپوزیسیونیست می شود ؟!

الف) به وسیلۀ استحاله (یعنی دگرگونی، تغییر ، دگرگون شدن و ...)

هنرمندی که ارزش ها و آرمان هایش دگرگون شود حتی اگر انقلابی باشد می تواند به مرور زمان تبدیل به یک مخالف ( اپوزیسیون ) شود. در تاریخ هنر انقلاب اسلامی کم نداریم افرادی را که انقلابی بودند و امروز هنرشان در حد ( سکس و فلسفه ) تنزل پیدا کرده است ! و از این دست هنرمندان کم نیستند.

امروزه هنرمندانی ظاهرا انقلابی و با هدف تولید اثر در حوزۀ هنر انقلاب، دست به تولید آثاری می زنند که نه تنها ارزش گریز، بلکه گاه ارزش ستیز است. تولید آثاری جنگ ستیزانه و کاستن از اهمیت جهاد فی سبیل الله و یا تولید آثار هنری با محوریت محکوم نمودن و یا ایجاد تردید در اصل انقلاب از جمله نکات مثال زدنی است.

ب) به وسیلۀ التقاط !

در نگرش التقاطی، هنرمند انقلابی اصطلاحا در زمین ایسم ها و مکاتب متعدد و متکثر فلسفی و هنری بازی می کند. در چنین شرایطی است که بعضا آرمانها و ارزش هایش را در تقابل با مبانی مکاتب و جریان های دیگر می بیند و می کوشد تابه عنوان مثال هم هنرمند انقلاب اسلامی باشد هم هنرمند لیبرالی مسلک !! - و هم ... و چون مبانی تئوریکشان متفاوت است عملا التقاطی اندیشیده و التقاطی عمل می کنند و در پایان توقع دارند هم در نظام فرهنگی انقلاب اسلامی تشویق شوند هم در نظام های فرهنگی دیگر ! و چون چنین پارادوکسی صورت نمی گیرد علم مخالفت برداشته و مخالف ( اپوزیسیون) می شوند!

ج) به وسیلۀ سرکوب شدن ! این عامل بیشتر از آنکه جنبۀ فرهنگی و هنری داشته باشد، جنبۀ سیاسی دارد!

توضیح آنکه معمولا دولت ها باشعارهای انقلابی قدرت را به دست می گیرند اما پس از گرفتن قدرت محافظه کار می شوند! بنابراین برنمی تابند که نیرویی با پتانسیل هنر انقلاب به شیوه ای هنرمندانه آنها را مورد نقد قرار داده ونقد خود را به ارزیابی عمومی بگذارند.

این سرکوب و تندی بر هنرمند انقلابی می تواند جرقه ای باشد برای مخالفت های جدی تر و بنیادی تر تا آنجا که با حالت افسردگی، هنرمند انقلابی، خود و آرمان ها و ارزش هایش را شکست خورده بداند و موضع خصمانه بگیرد.

بنابر این برای جلوگیری از تبدیل هنرمند انقلابی به هنرمند مخالف بهتر است که دولت ها و دستگاه های فرهنگی و هنری بر روی بصیرت افزایی هنرمندان سرمایه گذاری کرده و نقد هنرمند متعهد و انقلابی راکه به وسیلۀ انواع هنرها زبان انقلاب و آرمان ها و ارزش هاست - بپذیرند و بر آزادی هایشان بیفزایند.

در چنین شرایطی محال است که یک هنرمند انقلابی ، تبدیل به یک مخالف همیشه معترض شود.

مجتبی طالبی، دبیر پژوهشر گروه فلسفه و عرفان اسلامی جامعه المصطفی العالمیه، واحد گرگان

نویسنده و تهیه کننده صدا وسیمای مرکز گلستان

انتهای پیام/