به گزارش گلستان ما، جنگل یکی از منابع تجدیدپذیر کره خاکی است که در صورت برنامه ریزی بلند مدت برای استفاده از آن، می تواند به عنوان یک کارخانه مولد انرژی و تصفیه کننده هوا نقش مهمی در اشتغال زایی، توسعه صنعت و گردشگری و تلطیف هوای پیرامون ما نیز داشته باشد.

علاوه بر نگاه اقتصادی و صنعتی مستقیم به جنگل، قابلیت های تفریحی و گردشگری جنگل نیز از دیگر مزیت های آن محسوب می شوند که به صورت غیر مستقیم در اشتغال جوانان جویای کار نقش دارند.

بنابراین برنامه ریزی در جهت جلوگیری از آسیب های محیطی به جنگل و فراهم کردن زمینه های اشتغال در کنار حفاظت پایدار از عرصه های جنگلی، یکی از آرمان های علاقه مندان به محیط زیست و توسعه کشور می باشد.

استان کوچک ولی سر سبز گلستان نیز یکی از مناطق جنگلی شمال کشور می باشد که مراقبت از جنگل های آن علی الخصوص در سال های اخیر با کاستی های فراوانی روبرو بوده است و عده ای خواسته یا ناخواسته کمر به نابودی عرصه های جنگلی و منحصر به فرد و جهانی آن بسته اند.

جنگلهای استان گلستان از گلوگاه در غرب تا گلیداغ در شرق استان بطول تقریبی 260 کیلومتر در سطح 452 هزار هکتار پراکنده هستند که علاوه بر بی مهری در حفظ و نگهداری از آنها، متاسفانه از تمام ظرفیت های موجود در این بخش نیز استفاده بهینه نمی شود.

بلکه به صورت مقطعی و در مواردی نیز خارج از ضوابط زیست محیطی و فنی بهره برداری های گاهاً غیر مجاز صورت می گیرد.

چرا در اکثر موارد مشاهده شده برخی پیمانکارانی که ملزم به قطع درختان فرسوده یا دارای ریشه های سست هستند، به قطع درختان سالم و تنومند و فروش آنها در خارج از شبکه قانونی اقدام می کنند؟

در واقع به جرات می توان گفت در طول این سالها هیچگاه با جنگل رفتار شایسته ای نداشتیم و این نعمت خدادادی همواره مورد بی مهری ما قرار گرفته است.

از برداشت های غیر مجاز و قطع درختان به منظور توسعه زمین های کشاورزی گرفته تا آتش سوزی های عمدی و غیر عمدی، تحمل زباله های مسافران شمال، ورود با خودرو به عرصه های جنگلی، ساخت و ساز در مناطق جنگلی و …

در هفته ها و ماه های اخیر هم شاهد بودیم که آتش سوزی های متوالی، رمقی برای جنگل های گلستان باقی نگذاشتند و هنوز فصل خزان فرا نرسیده آتش سوزی های گسترده خزان زود رسی برای جنگل های گلستان رقم زدند.

هدف از نگارش این چند سطر بررسی میزان برداشت از جنگل های استان یا تعداد چشمه های ساخته شده توسط شهرداری ها در مناطق جنگلی و یا اقدامات انجام شده مدیریت بحران در جلوگیری از بروز آتش سوزی ها نیست.

قصد واکاوی ضرورت احداث جاده و بزرگراه و تغییر مسیر گلستان به خراسان و … را در مناطق جنگلی نیز نداریم. بلکه هدف ارائه یک پیشنهاد در خصوص  نگهداری از این موهبت الهی است.

اجاره جنگل!

در همه کشور های پیشرفته دنیا استفاده از «سیستم نظام پیشنهادات» یا «suggestion system» یکی از راهکار های اساسی و علمی در حل برخی مشکلات جوامع بشری می باشد که در بسیاری موارد، صرفه جویی ها و اثرات مثبت بی شماری به همراه داشته است. در این سیستم افرادی که بعضاً هیچ منصب دولتی یا حتی تحصیلات آکادمیک ندارند ، پیشنهادات خود را به دولت ارائه می کنند و بعد از بررسی توسط دولت از تجارب و پیشنهادات این افراد در امورات مختلف استفاده می شود و گاهاً پاداش هایی نیز برای صاحبان اندیشه های نو و خلاقانه در نظر گرفته می شود.

در مورد جنگل و حفظ و نگهداری آن نیز باید گفت یکی از دغدغه های اصلی دولت و طرفداران محیط زیست، کمبود نیروی انسانی محافظ و به عبارتی «گارد جنگل» می باشد تا جایی که به شهادت آمار تعداد محیط بانان ما خیلی پائین تر از سرانه جهانی و استاندارد می باشند و همین امر باعث اختلال در امر حفاظت و نگاهبانی شایسته از عرصه های جنگلی می شود.

معضل دیگر بهره برداری از جنگل و عدم کاشت مجدد درخت و احیای جنگل ها می باشد که در سال های اخیر باعث تنک شدن عرصه های جنگلی شده است.

انباشت یا دفن زباله، ورود خودرو به عرصه های جنگلی، قطع یا از بین بردن نهال های خودرو، تعلیف دام در جنگل، روشن کردن آتش در عرصه های جنگلی، راه اندازی آتش سوزی های عمدی و … نیز از دیگر مشکلات حفاظت از عرصه های جنگلی محسوب می شوند.

اما از آنجا که توقع انجام همه امور توسط دولت امری غیر منطقی و مردود است، پیشنهاد می گردد در مناطق جنگلی که برداشت بی رویه یا حوادث غیر مترقبه نظیر سیل و آتش سوزی از تعداد درختان منطقه کاسته است، طرح «اجاره جنگل» اجرا شود.

در این شیوه با مطالعات میدانی و در نظر گرفتن موقعیت عرصه های جنگلی آسیب دیده و نیازمند ترمیم و احیا، این مناطق شناسایی و تقسیم بندی می شوند. سپس هر بخش از این بافت آسیب دیده جنگلی به شرط احیا و کاشت درختان متناسب با اکوسیستم منطقه، به مدت ده یا بیست سال به افراد دارای صلاحیت و علاقه مند به محیط زیست و درختکاری اجاره داده می شود.

در ضمن متقاضیان متعهد می شوند علاوه بر تلاش در احیای بافت آسیب دیده جنگل، نسبت به مراقبت از عرصه جنگلی اجاره شده نیز تلاش داشته باشند. این افراد در حاشیه نیز می توانند نسبت به اجرای طرح های موقت نظیر کاشت درختان صنعتی و غیر صنعتی به منظور برداشت چوب ، برگ ( مصرفی کرم ابریشم) و میوه و امورات جنبی نظیر زنبور داری و … اقدام کنند.

با این شیوه علاوه بر حفاظت و صیانت فیزیکی از جنگل  و مرمت بخش های آسیب دیده جنگل، اشتغال زایی و بهره برداری منطقی از جنگل نیز صورت می گیرد.

امید است مسئولین بلند پایه استان و دست اندر کاران منابع طبیعی و جهاد کشاورزی با مطرح ساختن این طرح در شورای استان یا هر شورای دیگری که صلاح می دانند ، زمینه های اصلاح، تقویت و اجرای این طرح را به صورت پایلوت در استان گلستان فراهم کنند تا علاوه بر ترمیم بافت های آسیب دیده جنگل، زمینه محافظت از عرصه های جنگلی و اشتغال پایدار نیز در استان فراهم شود.

نویسنده: وحید حاج سعیدی

انتهای پیام/