به گزارش گلستان ما ؛ فاطمه خراسانی کارشناس ارشد روانشناسی بالینی موسسه خیریه رهپویان عشق استرآباد: خشونت خانگی یک آسیب اجتماعی و شایعی است که اغلب بصورت پنهان ودرمواردی بصورت آشکارا در خانواده اتفاق می افتد که در درازمدت اثرات جبران ناپذیری بر سلامت خانواده می گذارد، که علاوه بر عوارض جسمانی،آثار روانی برای قربانیان خشونت وسایر اعضای خانواده ایجاد می نماید.

خشونت خانگی انواع مختلف دارد که شامل:

1- بدرفتاری نسبت به همسر( همسرآزاری)

2- بدرفتاری نسبت به کودک(کودک آزاری)

3- بدرفتاری نسبت به سالمند(سالمندآزاری)

همسرآزاری:

همسرآزاری عبارت است ازسوءرفتار با زن که به اشکال مختلف بوده و گستره‌ی وسیعی از صدمات روانی- جسمی تا مرگ را به دنبال دارد.

در روایات اسلام هم بدرفتاری به همسر نه تنها زشت و عذاب اخروی برای فرد شمرده می شود ،بلکه به میزان آسیبی که وارد کرده ،اعم از سرخی و کبودی تا شکستن و مانند آن ملزم به پرداخت دیه است.

همسرآزاری می تواند به صورت خشونت جسمانی ، روانی –کلامی، اقتصادی و جنسی اتفاق بیفتد.

1- خشونت جسمانی که شامل : هل دادن، کتک زدن، سیلی ، مشت زدن ،فشاردادن گلو، لگد زدن ،کتک زدن در بارداری، بستن دست و پای وی ، پرتاب اشیاء ، پیچاندن مو یا دست، سوزاندن با اشیاء داغ، زخمی کردن با چاقو و...

2- خشونت روانی – کلامی که شامل: توهین لفظی، تحقیرو تمسخر، سرزنش کردن، مقایسه کردن، قهرکردن،خودداری از ادامه صحبت درمورد مسائل، تهدیدکردن و ترساندن همسر، ایجاد محدودیت در روابط خویشان و دوستان، محدودیت در تحصیل یا کارو..

4- خشونت اقتصادی که شامل: ندادن خرجی، دخل و تصرف دراموال،آزار زن درمحیط کار به طوری که منجربه ازدست دادن منع درآمدش شود.

5- خشونت جنسی که مانند: متهم کردن به بی مبالاتی جنسی یا مسائل ناموسی، رفتار توهین آمیز درحین رابطه جنسی، برقراری رابطه جنسی به اجبار.

گاهی در طول زندگی  بین همسران، این رفتارهای ناشی از عصبانیت ، ممکن است رخ دهد.

خشونت در خانواده می تواند علتهای مختلفی داشته باشد که از قبیل : اختلالات شخصیت و بیماری های روانی، مصرف موادو الکل،تفاوت در هوش و تحصیلات طرفین، فاصله طبقاتی، بیکاری وفشارهای اقتصادی، فقر،عدم ارضاء نیازهای جنسی، تفاوت سنی ، عوامل حقوقی( ضعف اطلاعات زنان در مورد حقوق خود وراه های دفاع از آن)و....

همسرآزاری می تواند پیامدهایی  بر روی قربانی ( که معمولا زن می باشد) و فرزندان داشته باشد.

 برروی قربانیان خشونت : پایین آمدن اعتماد به نفس ، علائم اختلالات خلقی شامل افسردگی ، علائم اضطرابی، رفتارهای آسیب به خود(خودکشی) ، گرایش به مصرف مواد، اشکال در روابط اجتماعی واعتماد به دیگران، بیماری های روان تنی(سردردهای میگرنی ،فشارخون و...)

، شکل گیری رفتارهای انفعالی – پرخاشگرانه ( تسلیم پذیری و عدم بیان خواسته ها و نیازها)و..

بر روی  شاهدان خشونت (فرزندان)  : ترس، اضطراب، بی خوابی، نقص های شناختی و عاطفی، رفتارهای تهاجمی، مشکلات تحصیلی، کمبودهای اجتماعی .

بسیاری از زنان زمانی که مورد خشونت قرار می گیرند ، به دلایل مختلف مانند : احساس ترس از همسر، ترس از آبروریزی و عکس العمل دیگران، علاقه نسبت به همسر،امیدوار به  بهترشدن زندگی، نداشتن استقلال مالی، ترس از تنها شدن و نداشتن حمایت کننده و پشتیبان ،خشونت همسرشان را از دیگران مخفی نگه می دارند، که گاهی باعث تشدید ویا تکراررفتارخشونت می شود.

اقداماتی که در برخورد با همسرآزاری زمانی که امنیت در منزل وجود ندارد می توان انجام داد:

-حتی الامکان با فرد مرتکب خشونت در مکانهایی که ابزار خشونت  وجود داردمانند: آشپزخانه که چاقوو.. جروبحث نکنید.

- به اتاقی بروید که در یا پنجره ای رو به بیرون داشته باشد یا درش از داخل قفل شود.

-از دستشویی یا حمام که راه فرار وجود ندارد ، دوری کنید.

-بلافاصله به دوستان نزدیک ، پلیس 110 ، کلانتری محل، یا افرادی که بتوانند به او کمک کنند ، تلفن کند.

-از همسایه ها بخواهد به محض شنیدن سروصدا به کمکش بیایند.

-همیشه مقداری پول برای مواقع ضروری  ذخیره کنید.

-منابع حمایتی که به این افراد می تواند کمک کندشامل:

فرزندان مستقل خانواده، اقوام و دوستان مورد اعتماد،روحانیون محل.

وخط تلفنی صدای مشاور بهزیستی (1480)و اورژانس اجتماعی(123)

-روانپزشکان و روانشناسان در مراکز دولتی( مراکز بهداشت جامع سلامت شهری تحت سکونت و نیروی انتظامی و اداره بهزیستی )و مراکز خصوصی..

درزمانی که با همسر خشمگین و پرخاشگر مواجح می شوید اقدامات زیر را می توانید انجام دهید:

شماره 1 – وقتی با همسر پرخاشگر طرف هستید، موضع شما با او برابر نیست و احترام شما حفظ نمی شود. پس:هرگز از خودتان دفاع نکنید.سعی نکنید رفتارتان را توجیه کنید.در مورد قصد و نیت خود حرفی نزنید.

2 –مرزها را مشخص کنیدوتعیین کنیدکه چه رفتارهایی را نمی پسندیدو

او را متوجه پیامد رفتارش نمایید.

مثال:می فهمم که خیلی خشمگین هستی اما حق نداری سرم داد بکشی.

می دانم آنقدر عصبانی هستی که نمی توانی خودت را کنترل کنی، اما اجازه نداری به من توهین کنی.

اگر همچنان به داد کشیدن ادامه دهی ، اتاق را ترک می کنم.

اگر بخواهی دست روی من بلند کنی، ....

نکته: وقتی چیزی می گویید روی حرفتان بایستید و او را محروم کنید.

شماره3 - زمانی که از طرف همسرتان مورد حمله قرار گرفته اید، بهترین کار این است که با او موافقت کنید و به او حق بدهید که چنین احساسی داشته باشد. و پس از آرام شدن می توانید دلیل عصبانی شدن او را بپرسید.

مثال: حق با توست، من نباید .... می کردم.حق داری که خشمگین شوی، من باید .... می کردم.به تو حق می دهم عصبانی شوی ،....

شماره 4- بیان قاطعانه داشته باشید و با صدای بلند و لحن قاطع (نه پرخاشگر) به او بگویید: تو اجازه نداری این رفتار را نسبت به من داشته باشی.،تو اجازه نداری توهین کنی.

نکته: هرگز از خودتان دفاع نکنید،هرگز از او انتقاد نکنید،هرگز شخصیت او را زیر سؤال نبرید،فقط به او بگویید که رفتارش را نمی پسندید.

شماره 5- در صورتی که:همسرتان مست است و کنترلی بر رفتارش ندارد،راهبردهایی که به کار گرفتید بی تأثیر بوده است،همسرتان با صحبت و با رفتار، شما را تهدید به حمله می کند و می ترساند،وسایل منزل را می شکندوبه وسایل مورد علاقه شما آسیب می رساندوفرزندانتان را می ترساند و یا به وحشت می اندازد،بهتر است برای چند ساعت موقعیت را ترک کنید.

شماره 6 – به رفتارهای نامناسب همسرتان پاداش ندهید.

شماره 7- بدون دلیل و صرفاً برای جلب رضایت وی، از او تعریف و تمجید نکنید.

شماره 8- در رابطه با خشونت رازدار نباشید. به همسرتان بگویید که رفتارهای خشونت آمیز او را به اطلاع دیگران خواهید رساند.

شماره 9- کلمات پرخاشگرانه و رفتارهای پرخاشگرانه او را یادداشت کنید و بعداً برایش بخوانید.

توصیه می شود با  شرکت نمودن درکلاس های آموزشی مهارتهای زندگی که روانشناسان و مشاوران در مراکز دولتی و خصوصی برگزار می کنند بخصوص (مهارت ارتباطی ، مهارت قاطعیت، مهارت حل مساله ، مهارت کنترل خشم و مهارت حل تعارض) می توانید باهمسر و دیگران ارتباط بهتری برقرار سازید .و رفتارهای نامناسب و روشهای قدیمی و بی فایده ای که برای حل مشکلات مفید نبوده و موجب بدتر شدن شرایط خانه می شود کنار بگذارید.

فاطمه خراسانی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی

انتهای پیام/