به گزارش گلستان ما ؛ امیررضا رضایان کارشناس ارشد انرژی نوشت : سبک زندگی غلط و البته مخرب شهروند ایرانی در کنار زیرساخت های قدیمی و فرسوده، بازده مصرف و تولید انرژی را به شدت پایین آورده است.

نگرش مادی به مقوله انرژی بین خانوار ایرانی به این معنا که «هر قدر مصرف کنم پولش را می دهم» از یک سو و از سوی دیگر نیروگاه های مستهلک که خود یکی از هدر دهندگان اصلی انرژی در کشور هستند، دو عامل اساسی هستند که وضعیت انرژی را در کشور اینچنین بغرنج کرده اند.

حال پرسش اساسی این است که آیا وقت آن نرسیده برای تولید انرژی سراغ روش هایی برویم که هم متناسب اقلیم‌مان باشد و هم ما را درگیر مناقشات بین المللی نکند؟! بیش از 40 درصد انرژی که در ساختمان مصرف می‌شود، متعلق به تجهیزات برودتی است.

یعنی حدود 40 درصد از پول انرژی که در ماه به شرکت توزیع برق می پردازید، بایت مصرف کولر گازی تان است که این رقم با توجه به نوع و کیفیت ساخت کولر ممکن است تا 55درصدهم برسد. هزینه‌ای که بابت برق مصرفی پرداخت می شود، اگر چه ممکن است زیاد و خارج از توان مصرف کننده باشد اما همان هم به مدد کلی یارانه دولتی کاهش یافته است که چه بسا اگر همان هم نباشد باید هر کیلووات را چیزی حدود 7000 ریال خرید(دو برابر قیمت فعلی).

امروزه انرژی‌های نو به تدریج جایگزین انرژی‌های فسیلی می‌شوند، انرژی‌هایی نظیر خورشیدی، آب، باد، هسته ای و زمین گرمایی جزو شاخص ترین انرژی های تجدید‌پذیر هستند. اگرچه در کشور ما هم کارهایی صورت گرفته اما همچنان نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و بخاری داریم که خوراک همه آن‌ها گاز طبیعی است.

قسمت تلخ داستان اینجاست، نیروگاه های تولید برق ما در بهترین حالت حدود 40 درصد راندمان تولید دارند که البته این عدد به کمتر هم می‌رسد. این یعنی از هر یک متر مکعب گاز، حدود 60 درصدش هدر می رود.

گاز طبیعی به عنوان یک کالای راهبردي پس از فرآوری از پالایشگاه وارد خط اصلی شده و به نیروگاه می رسد، در نیروگاه برای چرخاندن ژنراتورها گاز طبیعی می ‌شود تا چرخش ژنراتورها برق تولید کند. حال پس از تولید برق فرآیند انتقال آن هم باعث اتلاف از طریق گرما می‌شود که اگر مجموعه تلفات و هدر رفت‌ها را محاسبه کنیم، باید گفت راندمان تولید برق در کشور ما 36درصد است.

راندمان پایین نیروگاه را اضافه کنید به تولید روزمره گاز‌های گلخانه ای که از طریق دودکش نیروگاه وارد جو می‌شود. این یعنی هم 60 درصد منابع طبیعی انرژی (گاز) را که برای فرآوری‌اش هزینه شده است هدر می‌دهیم، هم اکوسیستم منطقه را با گاز گلخانه‌ای آلوده می کنیم و سر آخر برقی هم که تولید می شود، آنچنان گران قیمت است که دولت مجبور است یارانه بدهد و بماند که همان برق تولیدی هم کفاف مصرف کننده داخلی را نمی‌دهد.

اما اقلیم ایران این اجازه را می‌دهد که در کنار بخشی از انرژی های تجدید پذیر مثل خورشید و باد، از مکانیزم‌های منفعل (passive) استفاده کرد. بادگیر‌های سنتی شهرهای کویری را شاید بتوان یکی از بارزترین نمونه‌های مکانیزم‌های منفعل بيان کرد.

امروزه در اروپا فرآیند تهویه از طریق بادگیر مورد مطالعه مهندسان قرار گرفته است که توانسته اند دمای هوا را از این طرق تا حد آسایش (23-21 درجه سانتی‌گراد) پایین بیاورند. در آزمایشی که در جزیره دوبی (امارات متحده) در سال 2016 انجام شده یک بادگیر مدرن توانست دمای هوا را تا 14 درجه تنزل بخشد.

برای اینکه یک بادگیر از نظر عملیاتی قابل استفاده باشد، سرعت باد دو تا پنج‌ متر بر ثانیه (7 تا 11 کیلومتر بر ساعت) قابل قبول است که می توان گفت در بسیاری از نقاط ایران این روش قابلیت به کارگیری دارد.

همچنین مثالی دیگر از مکانیزم های منفعل استفاده از مبدل های حرارتی زمین گرمایی است. برای این کار از دمای عمق پنج تا هفت متری زمین استفاده می‌شود که در طول سال ثابت و حدود 20 درجه است. در این روش لوله هایی در زمین دفن می کنند و داخل آن را از آب یا یک سیال مناسب پر می کنند.

در مسیر رفت و برگشت به زمین آب خنک شده و پس از انتقال به صورت سرمایش از کف یا فن کوئل مورد استفاده قرار می گیرد. مطالعات نشان داده است که این روش به راحتی می‌تواند دمای ساختمان را به دمای آسایش(23-21 درجه سانتی‌گراد) برساند.

در خصوص روشنایی نیز، باز هم مانند بناهای تاریخی‌مان استفاده مناسب از نورگیرها می‌تواند نیاز به نور غیرطبیعی را در طول روز کاهش دهد، امروزه نورگیرهای مدرن که در آن‌ها آینه‌ها نور منتقل می‌کنند در بسیاری از ساختمان‌های دولتی در اسکاندیناوی و استرالیا مورد استفاده قرار گرفته و به راحتی توانسته اند سهم استفاده از نور لامپ را در روزهای آفتابی کم کنند. مکانیزم های منفعل بر خلاف سایر انرژی های تجدید‌پذیر مثل خورشید و باد سرمایه اولیه کمتری نیاز دارند و زیرساخت پیچیده ای برای اجرا ندارند و مطابق اقلیم و طبیعت سرزمین ما هستند.

البته استفاده از نیروگاه‌های خورشیدی و بادی و همچنین حفر چاه‌های زمین گرمایی نیز بي‌شك مورد نیاز خواهد بود اما در گام اول می توان بخش عظیمی از نیاز انرژی کشور را از طریق این روش ها پایین آورد.

البته باید توجه داشت که فرهنگ مصرف انرژی در کشور نیز نیاز به کار اساسی دارد، نگاه غلط تمام نشدنی بودن منابع انرژی باید از ذهن جامعه پاک شود و جامعه با این واقعیت رو به رو شود که در ایامی که نبود آب ملت و دولت ما را به چالش کشانده، اگر فرهنگ مصرف انرژی در کشور ما تغییر نکند تا کمتر از 10سال آینده باید انرژی را هم از خارج وارد کنیم.

انتهای پیام /