به گزارش گلستان ما به نقل از گسترش تجارت ، این در حالی است که در زمان راه‌اندازی این خط آهن که در ایران، از مرز اینچه‌برون عبور می‌کند، وعده داده شد که به زودی با بهره‌برداری کامل از این مسیر، مرز اینچه‌برون خواهد توانست جای مرز سرخس را در انتقال بار ترانزیت کشورهای ترکمنستان، قزاقستان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی و حتی چین به آب‌های آزاد در جنوب ایران بگیرد. مرز سرخس در خراسان‌رضوی درحال‌حاضر مهم‌ترین مرز شمال‌شرقی کشور در انتقال بار این کشورها به ایران است، اما با توجه به اینکه مرز اینچه‌برون، مسیر ترانزیت کالا به ایران را کوتاه‌تر می‌کند، راه‌اندازی آن با استقبال بیشتری از سوی صاحبان کالا روبه‌رو خواهد شد.

 در اهمیت خط ریلی مشترک ایران، ترکمنستان و قزاقستان همین بس که رئیسان‌جمهور هر ۳ کشور در آیین بهره‌برداری آن حضور داشتند.

این خط آهن از شهر «اوزن» در قزاقستان تا «قزل‌قایا» در مرز قزاقستان و ترکمنستان و از آنجا تا شهر «برکت» در ترکمنستان و از «برکت» تا «اترک» و «اینچه‌برون» در مرز ایران و ترکمنستان و از اینچه‌برون تا شهر گرگان در استان گلستان امتداد دارد و قرار است کشورهای ترکمنستان و قزاقستان را از خاک جمهوری اسلامی ایران به آب‌های آزاد خلیج‌فارس متصل کند. 

طول این راه‌آهن حدود ۹۰۰ کیلومتر است که حدود ۸۵ کیلومتر آن در خاک ایران، ۷۰۰ کیلومتر آن در خاک ترکمنستان و ۱۴۰ کیلومتر آن در خاک قزاقستان است. کوتاه‌تر شدن مسیر فعلی کریدور شمال- جنوب به میزان ۶۰۰ کیلومتر، افزایش توانایی جابه‌جایی بار میان ۳ کشور ایران، ترکمنستان و قزاقستان، کاهش زمان و هزینه حمل‌ونقل و توسعه ترانزیت کالا از دیگر مزیت‌های راه‌اندازی این خط ریلی است. به گفته بازرگانان، حمل بارهایی مانند غلات از قزاقستان به کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از مسیر راه‌آهن شمال، یکی از مهم‌ترین مزیت‌های اتصال ریلی گرگان به اینچه‌برون و راه‌اندازی مسیر مشترک ریلی میان ایران، ترکمنستان و قزاقستان به شمار می‌رود.

بهره‌برداری ناکامل

عبور قطار کانتینری چین از مرز ریلی اینچه‌برون در مهر امسال را می‌توان آغازی بر ورود خط آهن مشترک ۳ کشور و مرز ریلی اینچه‌برون به مرحله اجرایی شدن دانست. اوایل مهر امسال یک قطار چینی با ۵۱ واگن، با عبور از قزاقستان و ترکمنستان و پس از پشت سر گذاشتن ۲ هزار و ۷۰۰ کیلومتر، از مرز ریلی اینچه‌برون وارد خاک ایران شد. این قطار بار خود را در گرگان تخلیه کرد اما به گفته مسئولان، از این پس قرار است در مسیر مشترک ریلی ۳ کشور و با عبور از مرز اینچه‌برون، قطارهای کانتینری به مقصدهای ترکیه، اروپا یا بندرعباس نیز تردد کنند. 

البته پیش‌تر و در سال ۹۵ نیز حمل سوخت در مرز ریلی اینچه‌برون با استفاده از این خط آهن انجام شده بود اما حمل کالا که مقصود اصلی ساخت این خط آهن است، تا پیش از پاییز امسال محقق نشده بود و می‌توان گفت با گذشت حدود ۳ سال از گشایش آن، هنوز بهره‌برداری مطلوبی از این مسیر و مرز ریلی اینچه‌برون نشده است.

اختلاف عرض خط آهن؛‌ مانع بهره‌برداری

یکی از مشکلاتی که تاکنون مانع بهره‌برداری کامل از مرز ریلی و خط آهن اینچه‌برون شده، مشکل اتصال خطوط ریلی ایران و ترکمنستان است. درواقع بهره‌برداری از این خط به این شکل بود که توافق شد به‌طور موقت، خط نرمال بین دو کشور متصل و در ادامه، خطوط عریض ریلی نیز بین دو کشور متصل شود. 

با توجه به اینکه قوس ریل در ایران بیشتر از ترکمنستان است، در زمان بهره‌برداری اعلام شد این عریض شدن خطوط، در داخل خاک ترکمنستان اتفاق خواهد افتاد اما با توجه به توضیح مسئولان استان گلستان به نظر می‌رسد با گذشت چند سال، هنوز این تنظیم عرض خطوط اتفاق نیفتاده و این مسئله تبدیل به یکی از موانع اصلی بهره‌برداری از راه‌آهن اینچه‌برون شده است. 

سیدمناف هاشمی، استاندار گلستان در این زمینه به «گسترش‌تجارت» گفت: اگرچه به‌تازگی دومین محموله با استفاده از خط ریلی اینچه‌برون وارد گرگان شده اما این مرز ریلی هنوز رونق چندانی ندارد. 

هاشمی با اشاره به مشکل عرض نامتناسب ریل در مرز اینچه‌برون گفت: در برخی نقاط این خط آهن، ریل ما باید متناسب با خط ریلی کشور ترکمنستان و عریض‌تر باشد که هنوز این مشکل وجود دارد. 

به گفته وی، درحال‌حاضر منابع مالی حدود ۱۰۲ میلیارد تومان برای حل مشکلات ۳ هزار و ۲۰۰ متر از این مسیر فراهم و پیمانکار پروژه در چند روز گذشته مشخص و مسائلی مانند مشکل معارضان نیز برطرف شده است. 

استاندار گلستان تاکید کرد: با توجه به مشکلات، تعریض خط آهن اینچه‌برون در ۶ ماه گذشته متوقف شد با این حال، شرکت راه‌آهن به ما قول فعال شدن این مسیر ریلی در یک ماه آینده را داده است. 

هاشمی با تاکید بر تلاش استانداری گیلان و مسئولان وزارت راه و شهرسازی بر رونق‌بخشی به این مرز ریلی ادامه داد: اگر مشکلات حل شده و تا ماه آینده این خط اصلاح و عریض شود، به نظر می‌رسد بتوانیم در سال ۹۷ بودجه‌ای برای فعال‌سازی و رونق این مسیر اختصاص دهیم.

لزوم اتصال خط آهن اینچه‌برون به بندرعباس

اگرچه استاندار گلستان مشکل اصلی در زمینه فعال نشدن مرز ریلی اینچه‌برون را زیرساخت‌هایی مانند عرض متفاوت ریل ایران و ترکمنستان می‌داند اما رئیس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران معتقد است تا زمانی که این خط آهن به راه‌آهن بندرعباس متصل نشود، کارآیی نداشته و از آن استفاده چندانی نخواهد شد. 

مسعود دانشمند در پاسخ به «گسترش‌تجارت» گفت: غرب کشورهای ترکمنستان و قزاقستان به مسیر ریلی نیاز دارند که تا خلیج‌فارس امتداد یابد و با استفاده از این خط بتوانند به‌راحتی مبادلات بازرگانی خود را انجام دهند. درحال‌حاضر راه‌آهن سرخس را داریم که در شرق ترکمنستان بوده و چندان برای غرب این کشور کارآمد نیست؛ بنابراین با ساخت خط آهن مشترک اینچه‌برون در تلاش بودیم از غرب ترکمنستان تا اینچه‌برون گرگان مسیری ایجاد کنیم. 

وی معتقد است چون راه‌آهن در گرگان رها شده و به مسیر موجود متصل نشده، خط ریلی اینچه‌برون نتوانسته کارآمد باشد. دانشمند با بیان اینکه نکته مهم این است که در ادامه و بعد از گرگان کاری انجام نداده‌ایم، اظهار کرد: برای فعال شدن این مسیر باید بعد از گرگان، راه‌آهن را تا ساری در شمال کشور و از آنجا تا پل ورسک و سپس تا تهران متصل کنیم که این مسیر در ادامه از تهران تا بندرعباس موجود است. 

این فعال اقتصادی با اشاره به پایین بودن سرعت قطار در پل ورسک به دلیل کوهستانی بودن مسیر تاکید کرد: اگر بتوانیم از گرگان راه‌آهنی ایجاد کنیم که از وسط کویر عبور کرده و به بندرعباس برسد، در این صورت خط ریلی اینچه‌برون می‌تواند مسیری بسیار اقتصادی، هم از نظر زمان و هم از نظر هزینه سفر باشد. 

رئیس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران با اشاره به اینکه دولت بودجه‌ای برای ایجاد این خط ریلی ندارد، اضافه کرد: برای این کار دولت باید از فاینانس استفاده کند. 

دانشمند با تاکید دوباره بر اینکه راه‌آهن اینچه‌برون بعد از گرگان رها شده است و کارآیی ندارد، تاکید کرد: همواره بهره‌برداری بهینه از این مسیر به این موکول می‌شود که قرار است منطقه آزاد گرگان یا منطقه آزاد اینچه‌برون ایجاد شود این درحالی است که ایجاد منطقه آزاد در اینچه‌برون ضرورتی ندارد، بلکه اتصال ریلی این منطقه به بندرعباس ضروری است. 

به گزارش گسترش‌تجارت، آنطور که مسئولان می‌گویند علاوه بر تسریع در ساخت خط عریض ریلی، اقدامات دیگری نیز برای ایجاد ارزش‌افزوده در مسیر ریلی اینچه‌برون و کاربردی کردن خط آهن مشترک میان ایران، ترکمنستان و قزاقستان نیاز است که از آن جمله می‌توان به ایجاد سکوهای تخلیه بار در ایستگاه راه‌آهن اینچه‌برون و راه‌اندازی ایکس‌ری کانتینری اشاره کرد. از سوی دیگر برای بهره‌برداری بهینه از این خط ریلی، ایران باید برای توسعه هرچه بیشتر روابط با ترکمنستان و کشورهای آسیای مرکزی و چین تلاش کند.

انتهاي پيام/